CÁC KIỂU KHÓA GIỮ CỦA BÔNG TAI

Các phương pháp kỹ thuật để cố định bông tai cho dái tai, hay là cài chặt nó từ bên ngoài bằng một cái lò xo ép vào dái tai, hay là xỏ lỗ qua dái tai bằng một cái chốt.

Ngoài cơ chế khóa giữ ra, cũng cần cân nhắc trọng lượng, kích cỡ và vị trí của cơ chế khóa giữ này. Thực ra, bông tai luôn giữ được cân bằng của nó để tránh bị nghiêng hay bị xoay tròn có thể làm cho nó rời ra khỏi trục. Một đặc điểm quan trọng trong việc lựa chọn kích cỡ bông tai là độ nhẹ của mặt hàng, vì trong trường hợp bông tai có khóa giữ thì nó có thể làm tổn thương dái tai nếu nó quá nặng.

1.       Móc gài:

Một trong những hình thức đơn giản nhất để khóa giữ cho bông tai là "móc gài": Nó bao gồm một sợi bị uốn cong như cái móc xỏ qua lỗ của dái tai và được gài vào phần thân của bông tai (xem hình 1).

Hình 1

2.       Đít bông cài (Khóa giữ con bướm):

Vẫn giả sử rằng tai cần được xỏ nên nó thường được sử dụng khóa tháo rời thể hiện trong hình 2. Khóa này được làm thành dạng cái cốt, trên đó gắn bông tai, để xỏ vào lỗ tai mà không gây tổn thương cho tai thì đầu cốt thường được làm tròn. Khi “con bướm” được cài vào thì cái cốt sẽ làm giãn hai cánh của "con bướm" và khi “con bướm” định vị xong thì hai cánh sẽ co trở lại như một cái lò xo. Một biến đổi khác của bông tai loại này là cốt có ren và “con bướm” được vặn vào.

Hình 2

3.       Đít bông vặn:

Đít bông vặn, dùng trong trường hợp không cần phải xỏ lỗ tai, được tạo thành từ sợi uốn hình chữ U. Dái tay sẽ được lồng vào bên trong chữ U. Một bên chữ U gắn bông tai, khi đeo vào phải đưa ra mặt trước dái tai, còn bên đối diện nằm mặt sau dái tai là một ống ren nhỏ và một cốt ren có thể vặn ra vào. Đầu trên của cốt ren tạo thành núm vặn, còn đầu dưới cốt ren, nơi tiếp xúc với dái tai thì được làm tròn, tránh sắc nhọn không làm đau dái tai khi vặn vào.
Vì vậy, bông tai được bảo đảm giữ chặt trên dái tai nhờ lực ép của đầu cốt ren tác động lên dái tai (xem hình 3).

Hình 3

4.       Đít bông kẹp:

Loại cơ cấu khóa giữ này không đòi hỏi phải xỏ lỗ tai. Đít bông kẹp bao gồm một má kẹp được phân thành hai phần có tác dụng như một lò xo ép bông tai vào dái tai (xem hình 4). Do đó, miếng mỏng được gắn chặt với bông tai bằng một chốt. Như rõ ràng, điều quan trọng là vật liệu phải có tính đàn hồi và chống mài mòn tốt nhất có thể được vì vậy thường sử dụng hợp kim trắng bổ sung thêm niken.

Hình 4

NỮ TRANG BỊ LÃNG QUÊN: CÂY TRÂM (Phần cuối)

Tuy nhiên, ngày nay để cài một cây trâm lên quần áo hay nón, chúng ta sẽ cài nó vào lớp vải bằng một ghim cài có chân dài thậm chí cái ghim này có thể được gắn trên một bản lề. Hơn nữa, trong khi các cây trâm thời xưa có thể đã làm cho cơ cấu này nhìn thấy được, còn ngày nay nó thường được giấu đi.

Một dấu hiệu quan trọng về "sự mới lạ" của cây trâm hiện nay so với cây trâm xưa cũ sẽ được lưu ý: Khi ghim cài và bản lề ở một bên hoàn toàn tách biệt với vòng móc đặt ở phía đối diện. Khoảng cách từ phần sợi bị cuộn như lò xo đến đầu kim nên đủ để cho cây trâm dễ dàng bị cài chặt vào lớp vải. Nếu khoảng cách là quá dài thì cây trâm sẽ có xu hướng bị kênh lên.

12.  Bản lề:

Trong hình 5, trình bày một số loại bản lề sản xuất hiện nay. Trong tất cả các loại bản lề này, ghim cài chỉ đơn giản là gắn vào bản lề và có thể xoay đến dựng đứng lên trong phạm vi tối thiểu theo phương thẳng đứng mà không có tác dụng bật trở lại giống như chốt an toàn. Đầu kim ghim được giữ cố định cho bản lề bằng một cái cốt được tán chặt ở cả hai đầu.

Hình 5

Trong hình 6 là ví dụ đơn giản (với sợi hay dát) của các khóa giữ đại diện cho các cây trâm. Tuy nhiên, chúng không phải là các chi tiết khóa giữ cực kỳ an toàn. Nói cách khác, phần cuối của đầu kim ghim được giữ bởi mép cuốn đặt ở phía đối diện.

Hình 6

Chỉ vì những khóa giữ này không đáng tin cậy, đặc biệt quan trọng là kim ghim nên cần có độ đàn hồi cao, để giữ nguyên tại vị trí của nó một cách chắc chắn và đảm bảo khóa chặt.

Có một số khóa giữ an toàn hơn ngăn ngừa nguy cơ bị tháo ra khỏi mép cuốn. Ở đây, các mép cuốn đã được thay thế bằng một khớp xoay có cánh hay một lưỡi cài.
Khóa bằng khớp xoay có cánh được tạo thành từ một chi tiết hình chữ C (xem hình 7) gồm một đoạn ống nhỏ được được mở miệng dọc theo chiều dài và lòng trong đặt một khớp xoay có cánh. Khi xoay nó, dùng tay di chuyển cánh của khớp xoay theo rãnh trượt trên phần thân hình chữ C. Vị trí đầu của rãnh trượt khi cánh khớp xoay tiếp xúc cũng là vị trí mở khớp xoay để đưa kim ghim vào. Vị trí cuối của rãnh trượt khi cánh khớp xoay tiếp xúc cũng là vị trí đóng khớp xoay để giữ cho kim ghim không bị tháo ra.

Hình 7

Một biến thể khác của khóa an toàn này là lưỡi cài hay khóa đẩy (xem hình 8). Chi tiết này, có lợi cho kim ghim và được dùng để đính các trâm cài trên quần áo. Khóa đẩy được cấu tạo từ một nửa ống để dễ dàng nhận đầu kim ghim. Trong nửa ống này, có một nửa ống khác có thể di chuyển dọc theo chiều dài và khóa chặt đầu kim ghim. Việc định vị giữa hai nửa ống được đảm bảo bởi một chốt đóng vai trò như một cái gài ở cuối hành trình.

Hình 8

Thay vào đó, xin giới thiệu các loại gài khác với tất cả các loại mô tả từ trước cho đến giờ, do cả cách hoạt động của nó và cách sử dụng nó: Đó là kim gài cà-vạt và cái kẹp. Thực ra, các phụ kiện này được tạo thành từ một miếng dát nhỏ được uốn cong thành hình chữ U có chức năng đàn hồi. Thường thì, tiền giấy ngân hàng và cà-vạt được gài vào chữ "U" này và được giữ chặt bằng lực đàn hồi của các cạnh miếng dát (xem hình 9).

Hình 9

CHUYỆN NHỎ MÀ KHÔNG NHỎ

Đối với sản xuất nữ trang, công đoạn đầu tiên và cũng vô cùng quan trọng là khâu tạo phôi. Do đặc tính của nữ trang là làm từ vàng bạc, nên việc tạo phôi cho nữ trang phải có yếu tố “nhẹ vàng” thì mới đích thị bảo chứng “Con bò cạp vàng”.

Phôi ban đầu cho nữ trang thì có nhiều dạng như: Dạng sợi, dạng tấm, dạng ống, dạng đúc… nhưng ở đây chỉ bàn đến khía cạnh phôi dạng ống. Phôi dạng ống thỏa mãn yếu tố “nhẹ vàng” không cần bàn cãi và thích hợp cho nữ trang là vòng đeo tay. Để tạo ra muôn hình vạn trạng, đủ các loại mẫu mã cho vòng đeo tay thì phải tạo ra đa dạng phôi ống.

Việc phôi ống có kích thước lớn, sau đó hạ xuống thành các phôi ống có kích thước nhỏ hơn để tạo nên sự đa dạng cho mẫu mã trong chế tác nữ trang là điều cần thiết. Công nghệ này gọi là công nghệ kéo ống hay chuốt ống: Sử dụng khuôn định hình để thay đổi kích thước ống theo yêu cầu đó là ổ kéo (ổ chuốt). Mỗi lần cho mồi ống qua ổ kéo, cứ tưởng là CHUYỆN NHỎ, chỉ cần đập bẹp hay bóp nhỏ đầu ống, làm sao để đầu ống có thể luồn qua bên kia ổ kéo là được.

Vì thao tác bằng tay với cái búa hay cái kiềm, cho nên sự biến dạng của từng đầu ống không giống nhau, thậm chí với một đầu ống có thể làm biến dạng nhiều lần, mất thời gian mới luồn qua được bên kia ổ kéo như xỏ lỗ kim. Tất nhiên, phần đầu ống được làm biến dạng sẽ quy về vàng hay bạc phế liệu. Do thao tác thủ công nên khó kiểm soát được việc làm biến dạng đầu ống nhiều hay ít, từ đó, lượng vàng hay bạc phế liệu tạo ra có thể ảnh hưởng đến định mức hao hụt vàng hay bạc trong chế tác. Như vậy, CHUYỆN NHỎ MÀ KHÔNG NHỎ, phải không nào?

Để khắc phục nhược điểm trên, máy tóp đầu ống và khuôn tóp đầu ống là giải pháp hữu hiệu hơn bao giờ hết. Đầu ống khi đưa vào máy này thì được tóp nhỏ lại có hình dạng giống như đầu cây bút chì.  Tùy theo kích thước đầu ống đưa vào và tùy theo cách lựa chọn ổ kéo cần sử dụng mà chọn khuôn tóp đầu ống phù hợp. Thao tác nhanh, tiết kiệm thời gian, đầu ống được tóp lại như nhau và hạn chế được phế liệu vàng hay bạc phải loại bỏ ngoài ý muốn. Mọi chuyện lại trở thành CHUYỆN NHỎ.

Hiện nay, trong nước cũng đã có máy tóp đầu ống nhập từ Ý. Tùy theo nhu cầu ống cần tóp đầu mà đặt hàng bên Ý các khuôn tóp đầu ống như mong muốn. Dưới đây là hình ảnh các khuôn tóp đầu ống mà công ty THIỆN CHÍ đã nhập về theo đơn đặt hàng của khách.

NỮ TRANG BỊ LÃNG QUÊN: CÂY TRÂM (Phần 1)

1.       Sơ lược về lịch sử:

Trước tiên, làm quen với khái niệm: Cách cài giữ của cây trâm được định nghĩa chính xác chỉ là cách gài bằng cây ghim, có chức năng để đính đồ trang sức lên quần áo.

Chúng ta có thể khẳng định chắc chắn rằng hình dạng từ xưa của cây trâm giống hình dạng cây đinh: Nó chỉ là một sợi kim loại được làm nhọn một đầu để dễ dàng xuyên qua lớp vải và đầu còn lại được làm lớn lên để giữ cho nó không bị rơi ra khỏi lớp vải. Cây trâm ngày nay vẫn có cùng chức năng và cách sử dụng như cây trâm thời trước.

Kể từ thời xa xưa, cây trâm đã được sử dụng như là vật dùng để đính các kiểu dáng trang trí lên lớp vải. Ghim gài cho cà–vạt vẫn có chức năng này. Tuy nhiên, bất lợi chính của nó là sự khó khăn của việc đâm thủng lớp vải, vì lớp vải sẽ duỗi thẳng trở lại khi nào cố gắng gài nó vào lớp vải.
Điều bất lợi này đã được loại bỏ một cách khéo léo bằng cách thay cây ghim cài thuần túy thành vật trang trí, hơn nữa được xem là một phần hữu dụng của đồ trang sức.

Ví dụ (xem hình 1) cây trâm được uốn quanh thành một vòng tròn hở. Các đầu của vòng tròn này được làm dày lên ngăn không cho cây ghim cài trượt ra ngoài. Trước tiên, chúng ta cho đầu ghim cài xuyên qua lớp vải. Sau đó, chúng ta nâng nhẹ đầu ghim cài lên, tiếp theo chúng ta cho đầu ghim cài đi qua chổ hở của vòng tròn và cuối cùng chúng ta xoay cây ghim cài một góc khoảng 90 °, để nó được giữ chặt trên vòng tròn.

Hình 1

Một khả năng khác của việc sử dụng đầu ghim cài làm khóa giữ được thể hiện trong hình 2, trong đó có chốt an toàn và chức năng này được sử dụng lâu dài. Để có được nó phải dùng một sợi kim loại có độ dày khoảng 1mm, được cuộn ở một đầu để tạo thành một lò xo xoắn ốc, do đó vật liệu tạo ra nó đòi hỏi có độ co giãn. Đầu nhọn của ghim cài được đặt lọt vào bên trong một nơi đã được mở rộng như cái máng giữ ở đầu đối diện của lò xo xoắn ốc.

Hình 2

Hình 3 cho thấy một cái khóa đơn giản có nguồn gốc từ Celtic. Những chiếc trâm cài bằng đồng này được tìm thấy trong một ngôi mộ cổ ở Moravia có niên đại vào thế kỹ thứ III trước công nguyên

Hình 3

Cơ cấu này lợi dụng tính đàn hồi của kim loại được thể hiện dưới dạng sợi, khi nó được cuốn để tạo thành một lò xo. Trong hình 4, chúng ta có thể nhận thấy: Cùng một sợi dây kim loại làm sao, vừa giấu nó dưới tấm kim loại, vừa đồng thời là vòng móc giữ chắc chắn đầu kim và hoạt động như cái chốt cài an toàn. Trên thực tế, chúng ta cũng có thể quan sát thấy rằng: Bắt đầu là từ đầu của cây kim và đầu cuối cùng của sợi, không tưởng tượng được, lại gần với đầu kim của nó và tạo thành một cái móc.

Hình 4