Phần
1: Màu của hợp kim vàng
Vàng là kim loại cực kỳ
dễ kéo thành sợi. Một ounce vàng tương đương với 28g vàng có thể kéo ra được một
dây vàng có chiều dài 80km (với đường kính dây vàng là 5micron).
Độ tinh khiết hay độ mịn
của vàng trong đồ trang sức được qui định bằng đơn vị karat. Vàng 24karat (có
thể viết là 24K hay 24kt) là vàng gần như nguyên chất thường dùng để chế tác
trang sức. Vàng 24K cũng được gọi là vàng ròng vì hàm lượng vàng của nó lớn hơn
99,7% hàm lượng vàng nguyên chất. Bằng chứng, có loại vàng thậm chí còn tốt hơn
vàng 24K, với hơn 99,95% độ tinh khiết, nhưng nó chỉ sử dụng cho mục đích định
chuẩn để đo lường vàng và không được sử dụng trong ngành kim hoàn.
Hợp kim có màu vàng (gọi
tắt là hợp kim vàng), thực ra màu vàng có trên hợp kim là màu của các kim loại
pha trộn với vàng tạo nên. Vàng nguyên chất, nói chung là quá mềm, do đó để sử
dụng trong chế tác đồ trang sức, gần như luôn luôn phải pha thêm các kim loại
khác vào. Vấn đề là chọn màu vàng nào của hợp kim phù hợp màu vàng mong muốn
trên trang sức chuẩn bị chế tác. Từ đó, tính toán, chọn lựa kim loại cần phải
pha thêm vào vàng.
Các loại vàng 18K, 14K
và 10K cho biết có bao nhiêu hàm lượng vàng nguyên chất có mặt trong hợp kim
vàng. K là viết tắt của đơn vị karat, hệ thống đo lường này sử dụng để xác định
chính xác hàm lượng vàng nguyên chất có trong từng loại hợp kim vàng theo qui định:
-
Vàng 24K là vàng nguyên chất
-
Vàng 18K là vàng chứa 18 phần vàng và 6
phần kim loại khác, làm cho nó đạt 75% vàng
-
Vàng 14K là vàng chứa 14 phần vàng và 10
phần kim loại khác, làm cho nó đạt 58,3% vàng
-
Vàng 12K là vàng chứa 12 phần vàng và 12
phần kim loại khác, làm cho nó đạt 50% vàng
-
Vàng 10K là vàng chứa 10 phần vàng và 14
phần kim loại khác, làm cho nó đạt 41,7% vàng. Vàng 10K là định lượng vàng có
karat thấp nhất nhưng vẫn được gọi là vàng tại Mỹ.
Thậm chí vàng 18K, chỉ
với 6 phần kim loại khác, cũng có thể tạo cơ hội cho người thợ kim hoàn thỏa sức
pha trộn tạo nên muôn màu sắc của vàng. Trong bảng dưới đây, giới thiệu Thành
phần hóa học của hợp kim vàng có hàm lượng vàng (karat) và màu sắc khác nhau:
Bảng
Thành phần hóa học của hợp kim vàng và màu sắc tương ứng
MÀU CỦA VÀNG
|
CẤU TẠO HỢP
KIM
|
Vàng có màu vàng (22K)
|
Vàng 91,67% Bạc 5%
Đồng 2% Kẽm
1,33%
|
Vàng có màu đỏ (18K)
|
Vàng 75%
Đồng 25%
|
Vàng có màu hồng (18K)
|
Vàng 75% Bạc 2,75%
Đồng 22,25%
|
Vàng có màu tím (18K)
|
Vàng 75% Bạc 5%
Đồng 20%
|
Vàng có màu trắng (18K)
|
Vàng 75%
Pla-tin
hay Pa-la-di 25%
|
Vàng có màu trắng – xám (18K)
|
Vàng 75% Sắt 17%
Đồng 8%
|
Vàng có màu xanh lá nhạt (18K)
|
Vàng 75%
Bạc 25%
|
Vàng có màu xanh lá tươi (18K)
|
Vàng 75% Các-mi 5%
Đồng 23%
|
Vàng có màu xanh lá cây (18K)
|
Vàng 75% Bạc 20%
Đồng 5%
|
Vàng có màu xanh lá đậm (18K)
|
Vàng 75% Bạc 15%
Đồng 6% Các-mi 4%
|
Vàng có màu trắng-xanh lơ hay xanh lơ
(18K)
|
Vàng 75%
Sắt 25%
|
Vàng có màu đỏ tía
|
Vàng 80%
Nhôm 20%
|
Vàng thì có màu vàng và
đồng thì có màu đỏ, chỉ có hai kim loại nguyên chất này có màu. Tất cả các kim
loại khác có màu trắng hay màu xám. Thêm đồng vào vàng làm cho màu của vàng đỏ
hơn. Thêm bạc, kẽm và các kim loại khác làm cho màu của vàng nhạt đi. Như vậy,
chúng ta có thể hiểu rằng, hàm lượng của vàng (tính bằng karat) sẽ thấp đi hay
cao lên, khi chúng ta cho thêm nhiều hay ít hàm lượng của các kim loại khác vào
vàng tạo thành hợp kim vàng. Từ đây, chúng ta có thể suy luận rằng: Muốn cho
vàng có màu thật sự của vàng thì hàm lượng vàng (tính bằng karat) trong hợp kim
vàng phải cao.
